Μια νέα πρόταση για τις ευρωεκλογές Πρόσκληση σε δημόσιο διάλογο για ένα διαφορετικό σύστημα του θεσμού

www.tanea.gr

Mία ενδιαφέρουσα πρόταση – με προφανή πλεονεκτήματα – για τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών καταθέτει στον δημόσιο διάλογο ο πρώην υπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Γιάννης Ραγκούσης. Η πρόταση Ραγκούση αποσκοπεί στο να μη γίνουν οι εκλογές με υποψηφίους σε μία περιφέρεια, χωρίς να θίγει τη διανομή  των εδρών με απλή αναλογική.

Πρώτον: Η Ελλάδα χωρίζεται σε 21 ευρωμονοεδρικές που κατανέμονται ανάμεσα στις 13 αυτοδιοικητικές περιφέρειες σύμφωνα με τον πληθυσμό τους κατά τρόπο που να αντιστοιχεί τουλάχιστον ένας ευρωβουλευτής σε κάθε περιφέρεια.

Η χάραξη των ευρωμονοεδρικών θα γίνει με βάση την καλλικράτεια διοικητική διαίρεση της χώρας. Εκλογικές μονάδες βάσης χάραξης των ευρωμονοεδρικών θα είναι οι αιρετές περιφέρειες και οι δήμοι.

Ετσι, και οι 13 περιφέρειες θα δικαιούνται από τουλάχιστον έναν ευρωβουλευτή ενώ οι υπόλοιποι 8 ευρωβουλευτές, μέχρι τον αριθμό των 21 ευρωβουλευτών της Ελλάδας, θα κατανεμηθούν σε ευρωμονοεδρικές αυτοδιοικητικών περιφερειών που λόγω πληθυσμού θα δικαιούνται περισσότερους, του ενός, ευρωβουλευτές.

Με βάση την απογραφή του 2011 - άρα όχι υποθετικά - η χάραξη μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν 11 ευρωμονοεδρικές που αντιστοιχούν στις 11 αυτοδιοικητικές περιφέρειες καθώς και 6 ευρωμονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες στην αυτοδιοικητική Περιφέρεια Αττικής (όπου οι δύο θα περιλαμβάνουν τους δήμους της Αθήνας και του Πειραιά, ενώ οι υπόλοιπες τη Β' Αθηνών και το τέως Υπόλοιπο Αττικής) και 4 ευρωμονοεδρικές στην αυτοδιοικητική Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (όπου η μία περιλαμβάνει τον Δήμο Θεσσαλονίκης και οι 3 τις λοιπές περιφερειακές ενότητες).

Δεύτερον: Προκειμένου κάθε κόμμα να λάβει τις έδρες που του αναλογούν με βάση το πανελλήνιο ποσοστό του, η κατανομή των ευρωμονοεδρικών αρχίζει από τα μικρότερα κόμματα κατά τρόπο που δεν στερεί καμία από τις 11 ευρωμονοεδρικές ή και αυτές τις 3 στις οποίες υπάγονται οι δήμοι Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης από τον υποψήφιο που πλειοψήφησε σε κάθε μια από αυτές.

Επομένως η απλή αναλογική, όπως ισχύει σήμερα, θα εξακολουθήσει να ισχύει στις ευρωεκλογές και το συγκεκριμένο εκλογικό σύστημα θα μπορεί να προσαρμοστεί ακόμη και σε ακραία ενδεχόμενα κατακερματισμού της εκλογικής δύναμης των κομμάτων.

Εναλλακτικά: Η χώρα χωρίζεται σε 13 ευρωμονοεδρικές.

Την κάθε ευρωμονοεδρική κερδίζει όποιος υποψήφιος πλειοψηφήσει σε αυτήν.

Για την εξυπηρέτηση της απλής αναλογικής, τις υπόλοιπες 8 έδρες κερδίζουν οι υποψήφιοι, ανάλογα με την εθνική εκλογική δύναμη των κομμάτων.

Οχι όμως από κάποια λίστα που αποφάσισε ο όποιος αρχηγός. Αλλά οι υποψήφιοι ευρωμονοεδρικών των κομμάτων, στην ευρωμονοεδρική όπου αυτά κατέγραψαν την καλύτερη επίδοσή τους ενώ ο υποψήφιός τους δεν νίκησε.

Ετσι, λ. χ., αν το κόμμα Χ δικαιούται 5 ευρωμονοεδρικές βάσει του εθνικού ποσοστού του, αλλά έχει πλειοψηφήσει μόνο σε 4, κερδίζει ακόμα μία από τη δεξαμενή των 8 εδρών. Ποιος εκλέγεται ευρωβουλευτής; Αυτός που πέτυχε το καλύτερο αποτέλεσμα ανάμεσα στους 9 που απέτυχαν να κερδίσουν στην ευρωμονοεδρική τους (συνολικά 13 - 4 νικητές = 9).

Με τον ίδιο τρόπο και τα μικρά κόμματα που «δικαιούνται» μία ή δύο έδρες, θα τις κερδίσουν εκεί όπου ο υποψήφιός τους πέτυχε την καλύτερη επίδοση. Το κόμμα Ψ, λ. χ., αν με ποσοστό της τάξης του 5% δικαιούται τελικά μία έδρα, αυτή θα καταλάβει ο υποψήφιος της ευρωμονοεδρικής που πέτυχε την καλύτερη επίδοση. Αυτά, μέχρις εξαντλήσεως των 8 εδρών.

Οπως εύκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό με βάση τη μηχανική που θα αναπτυχθεί από το προαναφερόμενο σύστημα, όλοι οι υποψήφιοι - μικρών και μεγάλων κομμάτων - θα έχουν ισχυρό κίνητρο να εξαντλήσουν τις προεκλογικές τους προσπάθειές τους αφού τίποτε δεν θα είναι προκαθορισμένο.

Και στις δύο εναλλακτικές εκδοχές: η ανακήρυξη των υποψηφίων θα γίνεται έως τα τέλη Δεκεμβρίου της προηγούμενης χρονιάς, δηλαδή 6 μήνες πριν από την τέλεση των ευρωεκλογών και με ανοιχτή εσωκομματική ψηφοφορία.

Η εσωκομματική δημοκρατία θα μπορούσε για πρώτη φορά να θεσμοθετηθεί - τυποποιηθεί με νόμο.

Ως μόνη κύρωση αρκεί να προβλέπει την παύση της κρατικής χρηματοδότησης για όποιο κόμμα αποφασίσει να μην ακολουθήσει την οδό της εσωκομματικής δημοκρατίας.

Τι επιτυγχάνεται - τι αποτρέπεται:

1 Δεν έχουμε κι άλλη εξάρτηση του πολιτικού προσωπικού. Εξάρτηση μιντιακή και από το μαύρο πολιτικό χρήμα.

2 Με αυτή την πρόταση δεν θα μετατρέψουμε την Ελλάδα σε μία εκλογική περιφέρεια - «μήτρα πολιτικής τερατογένεσης» και μάλιστα με σταυρό.

Γιατί τερατογένεση; Διότι με το σύστημα που προτείνουν σήμερα, θα έχουμε βουλευτές δύο κατηγοριών. Βουλευτές του ελληνικού Κοινοβουλίου εκλεγμένους από τις σημερινές περιφέρειες ή αύριο από τις μονοεδρικές και βουλευτές του Ευρωκοινοβουλίου από την πανελλαδική περιφέρεια - τέρας, οι οποίοι έτσι μοιραία θα πιστεύουν πως είναι όχι ευρωβουλευτές αλλά 21 «μικροί ευρωπρωθυπουργοί» της Ελλάδας. Αναλογιστείτε, για παράδειγμα, το ενδεχόμενο του Νότη Σφακιανάκη εκλεγμένου ευρωβουλευτή της ΧΑ, με σταυρό από ολόκληρη τη χώρα, που «θα ακούει και φωνές» πως είναι «μικρός ευρωπρωθυπουργός»!

3 Εχουµε πληθυσµιακή και γεωγραφική κατανοµή των ευρωβουλευτών ώστε να εξασφαλίζεται η ισοπολιτεία και να αποτραπεί το πιθανότατο φαινόµενο η πλειονότητα των 21, αν όχι όλοι, να αποφασιστούν από τους ψηφοφόρους στην Αττική και στην Αθήνα όπου όλα τα κόµµατα έχουν το µεγαλύτερο µέρος των ψηφοφόρων τους.

4 Βαθαίνει και αποκτά ακόμη μεγαλύτερο νόημα η κοινή διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών με τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Την ίδια στιγμή που οι πολίτες θα επιλέγουν περιφερειάρχη Κρήτης με την ίδια ένταση θα επιλέγουν ποιο πρόσωπο θέλουν για ευρωβουλευτή Κρήτης. Ετσι, δεδομένης της διαρκούς εμβάθυνσης της σχέσης ελληνικής Αυτοδιοίκησης και ευρωπαϊκών θεσμών οι πολίτες της Κρήτης αλλά και οι ΟΤΑ της Κρήτης θα έχουν στην υπηρεσία τους έναν ευρωβουλευτή ουσιαστικό πολιτικό εκπρόσωπο στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης των αποφάσεων.

5 Θα μπορούν, λ. χ. οι πολίτες της Πελοποννήσου, να έχουν την πραγματική δυνατότητα, εάν η αξιολόγηση των προσώπων εκεί τους οδηγεί, να εκλέξουν περιφερειάρχη από το ΠαΣοΚ και ευρωβουλευτή από τη ΝΔ. Οι πολίτες του δήμου της Αθήνας να εκλέξουν δήμαρχο Αθήνας τον Γ. Καμίνη και ευρωβουλευτή Αθήνας τη Μαριέττα Γιαννάκου. Τον Γ. Μπουτάρη δήμαρχο Θεσσαλονίκης και ευρωβουλευτή Θεσαλονίκης κάποια σαν τη Ρένα Δούρου.

6 Η προσωπικότητα του υποψηφίου θα παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του πολίτη. Θα αποκτήσει ο πολιτικός αγώνας και προσωπικό χαρακτήρα. Η επιλογή ευρωβουλευτή θα έχει την ίδια ένταση επιλογής προσώπου που ανέκαθεν είχε και έχει η επιλογή δημάρχου - περιφερειάρχη που πραγματοποιείται χωρίς σταυρό.

7 Θα ενθαρρυνθεί η λειτουργία που αρμόζει σε κόμματα - θεσμούς καθώς και η δημοκρατία εντός των κομμάτων.

8 Θα αντιστοιχηθεί χωρίς υποκρισία η ελληνική με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, που προβλέπει την άμεση ένταξη των ευρωβουλευτών στις ιδεολογικά ανελαστικές και συμπαγείς ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου.

9 Θα έχουν κοινή πολιτειακή, θεσμική, διοικητική και πολιτική λογική καθώς και κοινούς κανόνες οι εκλογικοί νόμοι και οι εκλογικές διαδικασίες στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα όταν υιοθετήσουμε στις εθνικές εκλογές το σύστημα των μονοεδρικών, χωρίς σταυρό καθώς και χωρίς το μπόνους των 50 εδρών.

Τέλος, είναι προφανές πως η προαναφερόμενη πρόταση τίθεται σε δημόσιο διάλογο και όλα τα δεδομένα της είναι προς συζήτηση και άμεση εφαρμογή εάν υπάρξει ευρεία συναίνεση γι' αυτό.

Σημασία έχει να συμφωνηθεί ένα εκλογικό σύστημα του οποίου η «μηχανική» θα ωθεί τα κόμματα στους καλύτερους δυνατούς υποψηφίους και δεν θα τα στρέφει στην αναζήτηση μιας αγοραίας δημοτικότητας, που εξυπηρετεί μόνο όσους είναι σε θέση να την πουλήσουν ή να την αγοράσουν!

Σημασία έχει να μη γυρίσουμε πίσω σε θεσμούς που έκαναν κακό στην Ελλάδα, αλλά να πάμε μπροστά σε σύγχρονες, ριζικά διαφορετικές δομές μιας νέας πολιτικής τάξης πραγμάτων.

Σημασία έχει ένα εκλογικό σύστημα στις ευρωεκλογές και στις εθνικές εκλογές που υπακούει στην ανάγκη μιας ριζικής, προοδευτικής πολιτικής μεταρρύθμισης καθώς και σε μια νέα ποιότητα δημοκρατίας. Δημοκρατίας ανεπτυγμένης, όχι υπανάπτυκτης.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ